Absoluut subjectief!

Ik hou er niet van om woorden als “absoluut” in de mond te nemen, zeker niet wanneer het gaat over geloofskwesties. “Absolute waarden,” daar gaat het dan bijvoorbeeld over. Alsof wij altijd exact weten hoe en wat we moeten doen en wat Gods waarden zijn. “Eer je vader en je moeder” had meer dan 3000 jaar geleden een helemaal andere invulling dan het vandaag heeft. Niet luisteren naar je ouders, zelfs al ben je het niet met ze eens, werd toen als een verschrikkelijke oneer gezien. Vandaag ligt dat toch wel even anders.

En toch ook niet, er zijn bepaalde achterliggende principes die dit gebod nog altijd veel kracht geven: het respect hebben voor je ouders bijvoorbeeld. Maar ik spreek in zo’n geval niet graag over absolute principes. Die zijn te zelfzeker, te weinig bescheiden. Wie zijn wij als mensen om te zeggen dat we Gods absolute waarheid zomaar begrijpen? (Objectief is ook zo’n woord dat ik niet vind passen bij geloof.)

Aan de andere kant hou ik ook niet zo van het woord “subjectief”. Dat is zo… nu ja, subjectief. Alsof wij alles zelf zouden bepalen wat betreft de invulling van ons geloof. Alsof ieder voor zichzelf kiest. (Relatief is ook zo’n woord dat ik niet vind passen bij geloof.)

Welk woord past dan wel bij “geloof”? Wel een aantal, maar misschien nog het meest “relationeel”. Objectief, subjectief, absoluut en relatief gaan teveel voorbij aan de relationele dimensie van ons geloof. Ze passen bij een eenzijdig rationeel kader. Begrijp me niet verkeerd, rationaliteit is helemaal niet verkeerd (ik hou er zelfs erg van), maar als het eenzijdig wordt in geloofskwesties, dan hou ik mijn hart vast (al is het vasthouden van je hart al meteen weer niet eenzijdig rationeel). Je begrijpt hopelijk wel wat ik bedoel.

(Ik lees op dit moment The Blue Parakeet van Scot McKnight, waarin hij onder andere op dit soort thema’s ingaat. Voor een samenvatting ervan: zie de blog van Filip De Cavel.)