30 cm

Vannacht was ik tijdens het werk aan het praten met een goede vriend. Het ging over wat geloven nu eigenlijk precies is. Ik zei hem dat de mooiste definitie van geloof die ik ken, de volgende is: ‘Geloven is 30 cm.’ Die 30 cm is de afstand tussen je hart en je hersenen. Bij geloof gaat het om een combinatie van verstand (rede of ratio) en emotie. Een te grote nadruk op een van de twee zorgt voor een gevaarlijk geloof.

Emoties kunnen ons misleiden. Emoties kunnen gemanipuleerd worden. Emoties zijn situatieafhankelijk. Het is belangrijk dat we niet enkel door onze emoties geleid worden. Probeer je eens voor te stellen welke relatie een overlevingskans zou hebben wanneer de personen in die relatie enkel naar hun emoties luisteren. Ik ken geen enkel koppel dat al lange tijd samen is, waarvan de partners nog nooit woorden hebben gehad of emotioneel elkaar niet moe waren (die hoeft niet per se om lange periodes te gaan). Op zo’n moment moet je verstandelijk kiezen om bij elkaar te blijven. Omdat je weet dat die emotionele toestand slechts tijdelijk is. Omdat je alles in een ruimer perspectief ziet. Omdat je weet dat je bij elkaar hoort. Omdat je beseft dat liefde een werkwoord is.

Een te grote nadruk op verstand kan al even gevaarlijk zijn. Het beklemt ons in ons menszijn. Iemand die enkel verstandelijk bezig is, doet misschien veel kennis op. Hij/zij leert veel bij, maar wat ben je er mee? Wat haalt het uit? Ratio wordt pas waardevol wanneer er waarde gaan gegeven wordt. Dat waardegeven is een emotioneel proces. Maar daar mag het opnieuw niet stoppen. Bij dat waardegeven (het emotionele proces) moeten we opnieuw onze ratio betrekken, anders worden het blinde, instabiele waarden. Zo spelen emoties en ratio voortdurend op elkaar in. Tegen je partner kun je toch moeilijk altijd zeggen: ‘ik weet dat ik je graag zie, maar ik voel het niet.’ In moeilijk momenten kan het voorkomen dat je eventjes enkel op je verstand verder moet, maar je kan niet van een relatie spreken als die emotionele connectie nooit aan bod komt.

Met geloof is het net hetzelfde. Ik weet dat God bestaat omdat ik er verstandelijk over heb nagedacht, verschillende hypothesen met elkaar heb vergeleken en ervan overtuigd ben dat Hij echt is. Maar daarbij mag het niet blijven, die emotionele connectie moet er ook komen. Tijdens momenten dat je het verstandelijk allemaal niet meer bevat, kun je even verder op je emoties en omgekeerd, maar ze moeten er beiden zijn.