Evangelicalen en de maffia

Eenmaal per week kom ik samen met een paar vrienden om een filmpje te bekijken. Na een hele reeks maffiafilms (The Godfather I, II & III; Scarface en Goodfellas) begon ons op te vallen dat onze eigen evangelicale achtergrond toch wel opvallend veel overeenkomsten vertoont met de maffia. Ik geef hieronder een kort overzichtje, maar misschien kun je de lijst nog wel aanvullen:

(1) De maffia is ontstaan in Italië. Meer specifiek in Sicilië vinden we de oorsprong van de Italiaanse maffia. We weten aan de andere kant allemaal dat vanaf 313 Italië stilaan het officiële centrum werd van het Westerse christendom. Hoewel het evangelicansime als ‘dochter’ van het protestantisme zich afgezet heeft tegen het rooms-katholicisme (het universele christelijke geloof dat vanuit Rome geleid wordt), blijft de invloed van de Italiaanse cultuur groot. Het is trouwens zo dat toen het christelijk geloof ontstond de Mediterrane wereld gedomineerd werd door de Italianen.

(2) Net als de evangelicale wereld veel aandacht heeft voor het gezin, is dit ook zo bij de maffia. Kinderen worden in beide groepen al van jongs af voorbereid op een taak binnen de familia. Ze worden opgevoed met één uitgangspunt voor ogen: ze blijven bij de familie.

(3) Daar komt bij dat de maffia veel aandacht heeft voor feesten. In elke film over de maffia krijg je wel een groot feest te zien. Boeiend daarbij is dat zaken en feesten gewoon hand in hand kunnen gebeuren. Laat dat nu nou net ook het geval zijn in de evangelicale wereld. Eerst en vooral vieren we (al dan niet wekelijks) feest om het offer van Christus te herdenken. Maar daar blijft het niet bij. Er wordt veel nadruk gevestigd op gemeenschap en iedere evangelicaal zal ongetwijfeld al gehoord hebben van een ‘liefde(s)maal’, een feest om die gemeenschap uit te drukken (hoewel liefdesmaal en avondmaal ook soms als synoniem worden beschouwd). Daarbij kan het er losjes aan toe gaan, maar er kunnen gerust ook dogmatische gesprekken aan te pas komen.

(4) De maffia kent een patriarchale structuur. Eén don controleert zijn familia, bijgestaan door zijn trouwe medewerkers. In een aantal evangelicale denominaties kent men de voorgangerstructuur. In een aantal anderen wordt enkel met een raad gewerkt. In ieder geval bestaat die raad voornamelijk of enkel uit mannen. Hoewel de vrouwen een grote invloed kunnen hebben, is dit meestal een invloed die achter de schermen uitgeoefend wordt. Boeiend is dat net als de kerkraad de don zichzelf als een dienaar van de familia beschouwt en dat die dienstbaarheid niet altijd in even grote mate zo ervaren wordt door de familie zelf.

(5) Conflicten worden intern gesetteld. Paulus schreef al aan de Korintiërs dat de misstanden niet moesten opgelost worden door inmenging van wereldse instituten (1Ko6:1-11). Bij de maffia is dat uiteraard ook zo. Familieleden die hun problemen voor openbare instituties brengen, worden zonder meer uit de familie verstoten en vermoord.

(6) Dat brengt ons tot een volgende punt. Binnen de maffia is het belangrijk om conformiteit met de gedachtegang van de don voor ogen te houden. Anders kan je leven aan een zijden draadje hangen. Binnen de evangelicale wereld is dit ook zo. Je moet zorgen dat je elk aspect van de kerkelijke visie op het christendom onderschrijft, want anders komt je heil in het gedrang.

(7) Er zijn meerdere familia’s in de maffia en tussen die families is er strijd. Hoewel men soms toenadering zoekt voor een gemeenschappelijk project, is dit meestal maar een fragiele vrede. Hoewel de evangelicale wereld eenzelfde fundament heeft zijn er veel meningsverschillen tussen de denominaties. Soms wordt interdenominaal gewerkt (bijvoorbeeld bij interkerkelijke praise-avonden).